Alles wat je moet weten over NIS2

Wat is NIS2?

NIS2 is een EU-wet die cyberdreigingen binnen de EU wil verminderen en digitale veiligheid wil bevorderen. Deze richtlijn geeft aan welke stappen de overheid en bedrijven moeten nemen om hun te beschermen tegen cyberaanvallen en datalekken.

Naast het naleven van technische eisen, benadrukt NIS2 ook het belang van bestuurlijke verantwoordelijkheid en voortdurende risicobeoordeling. Als bedrijf is het belangrijk om te voldoen aan de regels van NIS2 om sancties en reputatieschade te vermijden.

Hoe werkt NIS2?

De NIS2-richtlijn (Network and Information Security 2) is een Europese wetgeving die bedoeld is om de digitale weerbaarheid van essentiële en belangrijke sectoren te verbeteren. NIS2 vereist dat organisaties passende maatregelen nemen om risico's op gebied van informatiebeveiliging te verminderen, incidenten te rapporteren en continuïteit te garanderen.

Deze nieuwe richtlijn bouwt voort op de oorspronkelijke NIS-richtlijn en legt meer nadruk op risicobeheer, governance en samenwerking tussen EU-lidstaten. Bedrijven die onder NIS2 vallen, moeten onder andere beschikken over een incident response-plan, regelmatige beveiligingsaudits uitvoeren en kwetsbaarheden tijdig melden
 (meldplicht).

Door deze aanpak stimuleert NIS2 een uniform hoog niveau van cybersecurity binnen de Europese Unie. Organisaties worden ook aangemoedigd om samen te werken met sectorale computer emergency response teams (CSIRTs) voor snellere incidentrespons.

Voordelen van de NIS2 richtlijn

De invoering van NIS2 richtlijn biedt aanzienlijke voordelen voor organisaties en de bredere samenleving. Een van de belangrijkste voordelen is de versterkte samenwerking tussen Europese lidstaten, waardoor informatie over dreigingen en incidenten sneller wordt gedeeld. Dit verhoogt de algehele slagkracht tegen cyberaanvallen.

Daarnaast stimuleert NIS2 een proactievere houding binnen organisaties, waarbij cybersecurity niet langer een bijzaak is maar een integraal onderdeel van de bedrijfsstrategie. Door duidelijke verantwoordelijkheden op bestuursniveau te leggen, bevordert de richtlijn beter intern toezicht en bewustzijn.

Bovendien draagt NIS2 bij aan een gelijk speelveld in Europa, doordat bedrijven in alle lidstaten aan vergelijkbare beveiligingsnormen moeten voldoen. Dit versterkt niet alleen de digitale economie, maar vergroot ook het vertrouwen van klanten en partners. Ook intern groeit het bewustzijn over cyberdreigingen, wat leidt tot meer betrokkenheid bij beveiligingsbeleid op alle niveaus van de organisatie.

Voor wie is NIS2 verplicht?

NIS2 is van toepassing op diverse sectoren die cruciaal zijn voor de maatschappij en economie. Denk hierbij aan energie, transport, gezondheidszorg, drinkwatervoorziening, digitale infrastructuur en overheidsdiensten. Maar ook bedrijven in de voedingsindustrie, post- en koeriersdiensten, en aanbieders van datacenters vallen onder de richtlijn.

Binnen deze sectoren vereist NIS2 concrete toepassingen zoals netwerksegmentatie, toegangsbeheer, logging van systemen en het trainen van personeel in cyberbeveiliging. Ook leveranciers en ketenpartners kunnen binnen de reikwijdte van NIS2 vallen, wat het belang van ketenbeveiliging benadrukt.

Deze brede toepasbaarheid zorgt ervoor dat kwetsbaarheden niet alleen binnen organisaties, maar ook in hun toeleveringsketens worden aangepakt. Kijk hier voor onze Quickscan.

Implementatie van NIS2

De implementatie van de NIS2 richtlijn vraagt om een gestructureerde aanpak, afgestemd op de specifieke risico’s en processen binnen een organisatie. Het begint met een risicoanalyse om te bepalen waar kwetsbaarheden zitten en welke maatregelen nodig zijn. Vervolgens stellen organisaties beleid op, inclusief duidelijke procedures voor monitoring, detectie en respons op incidenten. Ook moet er rekening worden gehouden met wettelijke rapportageverplichtingen en toezicht door nationale autoriteiten.

De implementatie vereist vaak de inzet van gespecialiseerde IT-expertise, aanpassing van bestaande systemen en nauwe samenwerking tussen afdelingen zoals IT, compliance en directie. Daarnaast speelt documentatie een cruciale rol: bedrijven moeten kunnen aantonen dat zij voldoen aan de richtlijn, bijvoorbeeld via beleidsstukken, logboeken en auditrapporten.

Een succesvolle implementatie betekent niet alleen naleving, maar ook versterkte digitale weerbaarheid op de lange termijn. Regelmatige evaluaties en het updaten van procedures zijn noodzakelijk om aan de eisen te blijven voldoen. Kijk hier hoe wij dat praktisch aanpakken met ons NIS2-systeem.

Aandacht van het management is essentieel

Bij de invoering van NIS2 richtlijn is betrokkenheid van het management essentieel. Cybersecurity is niet alleen een technische uitdaging, maar vooral ook een organisatorische verantwoordelijkheid. Het management moet actief het goede voorbeeld geven door cybersecurity structureel te agenderen in werkoverleggen, voortgangsbesprekingen en interne communicatie.

Daarnaast is het belangrijk dat medewerkers regelmatig trainingen en bewustwordingssessies volgen om risico’s te leren herkennen en adequaat te handelen bij incidenten. Een goed geïnformeerde en alerte medewerker is vaak de eerste verdedigingslinie tegen cyberdreigingen. Zonder voldoende aandacht van de top blijft implementatie kwetsbaar en wordt het volledige potentieel van NIS2 niet benut.

Wetgeving vanuit de overheid rondom NIS2

De NIS2-richtlijn is op 16 januari 2023 officieel in werking getreden op Europees niveau. Lidstaten hebben tot 17 oktober 2024 de tijd gekregen om de richtlijn om te zetten in nationale wetgeving. In Nederland is dit proces momenteel in de fase van consultatie en wetsvoorbereiding. De overheid, in het bijzonder het ministerie van Justitie en Veiligheid, werkt aan een wetsvoorstel dat NIS2 vertaalt naar de Nederlandse situatie. Dat is de cyberbeveiligingswet.

De cyberbeveiligingswet

Begin 2024 is een conceptversie van de cyberbeveiligingswet ter beoordeling gepubliceerd, waarbij belanghebbenden input konden geven. Op basis van deze reacties wordt de cyberbeveiligingswet verder uitgewerkt. De definitieve cyberbeveiligingswet wordt naar verwachting in het derde kwartaal van 2025 van kracht.

De organisaties die onder NIS2 vallen, moeten zich alvast voorbereiden ondanks dat de cyberbeveiligingswet nog niet definitief is.. De cyberbeveiligingswet stelt immers eisen waaraan vanaf het moment van inwerkingtreding direct moet worden voldaan.

Europa zet hiermee een belangrijke stap richting uniforme, strengere cybersecurity-normen voor alle lidstaten. Nationale toezichthouders bereiden zich tegelijkertijd voor op handhaving, bewustwordingscampagnes en het opzetten van ondersteuningsstructuren voor getroffen organisaties.

Meldplicht onder NIS2

Een belangrijk onderdeel van de NIS2-richtlijn en van de   cyberbeveiligingswet  is de verplichte meldplicht bij ernstige cybersecurity-incidenten. Organisaties die onder NIS2 vallen, moeten een incident binnen 24 uur na ontdekking melden aan de nationale toezichthouder.

Deze snelle melding is bedoeld om een vroegtijdige inschatting van de dreiging mogelijk te maken en escalatie te voorkomen. Binnen 72 uur moet vervolgens een gedetailleerder verslag worden ingediend met informatie over de oorzaak, impact en genomen of geplande herstelmaatregelen. Deze verplichting vergroot de transparantie en helpt overheden om sneller te reageren op grootschalige bedreigingen die meerdere sectoren tegelijk kunnen raken.

Moet elke organisaties de volledige NIS2 toepassen?

Niet elke organisatie hoeft de volledige NIS2-richtlijn toe te passen. De mate van verplichtingen hangt af van de rol, grootte en het risicoprofiel van de organisatie. Grote bedrijven in vitale sectoren vallen onder het volledige NIS2-regime, met uitgebreide verplichtingen op het gebied van risicobeheer, governance en incidentmelding.

Voor kleinere ketenpartners en toeleveranciers geldt vaak een lichtere variant: NIS2 QM10. Deze “light” versie bevat vereenvoudigde eisen die gericht zijn op basismaatregelen voor cyberbeveiliging. Zo worden ook minder risicovolle schakels in de keten betrokken bij digitale weerbaarheid, zonder dat de administratieve last onnodig hoog wordt. Dit bevordert zowel naleving als werkbaarheid.

Samenvatting NIS2

De NIS2-richtlijn is Europese wetgeving die tot doel heeft de digitale weerbaarheid van vitale en belangrijke sectoren te versterken. Organisaties die onder de richtlijn vallen, moeten passende maatregelen op het gebied van informatie-beveiliging treffen, incidenten melden en continuïteit waarborgen.

De richtlijn geldt voor uiteenlopende sectoren zoals energie, zorg, transport en digitale infrastructuur. NIS2 biedt voordelen zoals betere samenwerking tussen EU-lidstaten, verhoogd bewustzijn en een gelijk speelveld op het gebied van cybersecurity.

De implementatie vereist een structurele aanpak, inclusief het beoordelen van risico's en interne samenwerking.

Toeleveranciers mogen vaak een lichtere variant toepassen, bekend als NIS2 QM10.

De meldplicht verplicht organisaties om ernstige incidenten binnen 24 uur te rapporteren.

In Nederland wordt de wet naar verwachting in het derde kwartaal van 2025 van kracht. Voorbereiding is nu al cruciaal om tijdig te voldoen aan de nieuwe eisen.

Wil (moet  ) jij ook starten met NIS2? Klik dan hier.